HERBERT R. AXELROD

Ben bir kaç yıl boyunca Amerikan Su Ürünleri Derneği Egzotik Balıklar Komitesi başkanı olarak görev yaptım.Görevim Amerikan sularını Güney Amerikadan piranha,Güneydoğu Asyadan yürüyen kedi balığı(yılanbaş)ve Afrikadan tilapia gibi istilacı canlılardan koruma yolları hakkında tavsiyelerde bulunmaktı,Amerikalı doğacılar piranhaları görmemelerine rağmen çok korkuyorlardı bu sebepten ülkede piranha ithalatını çok özel durumlar dışında yasaklayıcı bir yasa teklif ettiler.Bende neden her nehirde en korkulan canlının piranha olduğunu araştırdım.

Brezilyalı yerlilerle zaman geçirdikten sonra ne yapmam gerektiğini öğrendim.Piranhaların nehir ve göllerde yeterince yiyecek olduğu zaman insanlara saldırmadığını biliyorum.Bazen yapay durumlarda (yeni rezervuar,aquaria)ve kuraklık döneminde aralıklı izole edilmiş havuzlardaki balıklar tehlikelidir.O halde bu balıkların üzerindeki korkunç itibar nasıl oluştu?Bu durum büyük başkan Theodore Roosevelt’in günlerine dayanır.

Theodore Roosevelt yeni hayvanlar,balıklar ve coğrafi yerler bulmak umuduyla Brezilyaya gitti,doğal olarak Brezilyada onur konuğudur ev sahibi ülke tarafından hazırlanan yolculukta tüm detaylar(yerler) ziyaret etti.Gezinin sonunda ev sahibi ülke başkanı Theodore Roosevelt’i büyük bir nehre götürdü ve onun şerefine bu nehri “Rio Theodore Roosevelt” olarak adlandırdı.Bu nehir Rio Aripuana’nın bir dalıdır.Brezilyalı ev sahipleri yolculuk için olağan üstü gösteriler düşünüyordu.Ünlü Brezilyalı ichthyologist Miranda Riberio’nun istilayı önlemek için parlak bir fikri vardı,nehrin iki tarafına iki kocaman ağı birkaç yüz metre arayla asarak nehrin geri kalanından Rio Theodore Roosevelt’i izole etti.Sonra bir çok yerel balıkçı kanca ve çizgiyle(mızrak herhalde)piranhaları avlamaya başladı,yakalanan her piranha izole edilmiş alana atıldı ve bu alanda binlerce piranha biriktirildi.
Daha sonra Theodore Roosevelt bu izole edilmiş bölgeye getirildi burada azgın insan eti yiyen balıklar hakkında söylemde bulunacaktı,ve şöyle dedi “Kimse suyun yakınına gitmeye kalkışmamalıdır ,balıklar bir adamı iskeletine kadar yiyebilir” Bunun üzerine gazeteciler sordu “Biz piranhaların sizin dediğiniz gibi azgın ve harap edici balıklar olduğunu nasıl bilebiliriz” Bunun üzerine Brezilyalı görevliler hasta yaşlı bir ineği alıp kuraklık mevsimindeki piranhaların arasına saldı açlıktan ölmek üzere olan piranhalar ineğe hemen saldırdılar ve bacaklarını çok kötü bir şekilde ısırdılar inek en sonunda suya düştü,inek 10inç’lik balıklar tarafından saniyeler içinde tüketilmişti.Bu görüntü piranhalara duyulan öfke ve korkuyu arttırdı.
Gazeteler bu hikayeyle doldu taştı ama bu yazılanlar ayrıntı içermiyordu ve doğruluktan uzaktı. Theodore Roosevelt bu görüntüden etkilenip birkaç piranha yakaladı ve bu balıklar onun şerefine Serrasalmus Roosevelti ismiyle bilimsel olarak tanımlandı.
Yıllar sonra 1960’larda aynı türle ilgili bir belgesel ve film yapıldı.Wili Schwartz Manaus Brezilyada 20feet ve yaklaşık 5m derinliğinde dev bir ahşap akvaryum oluşturdu,Tankı 100 adet büyük piraha ile doldurdu ama balıklar öylesine açlardı ki birbirlerini yemeye başladılar.Sonra tanka bir hayvan atıldı ve kameralar tahta akvaryumun kenarlarına inşa edilen cam lombazlardan tüm sahnenin fotoğrafını çektiler.ABD’de piranhalar hakkında ne zaman doğal olmayan ortamlarda bir film yapılsa,piranhalar hakkında bir yanlış bilgi daha edinilmiştir. Bu
1976 yılında çekilen Jaws filminin yaptığı başarı yapımcıları piranhalara yöneltmiştir.Bende yapımcılardan telefonla birkaç soru aldım ama ben bu muhteşem canlıların daha fazla kötülenmesine alet olmadım.

Güney Amerikadaki her nehirde 25 yıldan beri sayahat ve balıkçılık yapılmaktadır.Ben şu ana kadar ısırılan ve hatta piranha tarafından ısırılan herhangi bİrini bilen birisiyle bile karşılaşmadım ve konuştuğum kişiler çoğunlukla nehirde yaşayan ve her gün orda yüzen yerlilerdi,ama bu akvaryumlardada ısırılan olmayacak anlamına gelmez dikkatli olmak gerekir.

Genç kırmızı karınlı piranhaların dişisi ve erkeği birbirinden ayırt edilemezdir.Ama cinsel olgunluğa eriştikleri andan itibaren cinsiyetini anlamamıza imkan veren değişiklikler başlar.Dişilerin karınları erkeklere göre %50 daha fazla şişer ve vücutları mor-kırmızı bir renkle kaplanır.Erkekler bu dönemlerinde kararır bu renk laciverte dönüktür .Balıklar bu boya geldiklerinde büyük bir tanka alınmalıdır,50galonluk bir tank uygundur,daha büyük tanklar daha iyi olacaktır ama en iyisi ve en uygunu çocuk havuzlarıdır, tanklar yumurtadan çıkan balıkların tutulması için yeteri kadar büyük olmalıdır.
Piranha tropikal bir balık olmasına rağmen yumurtlamak için çok yüksek sıcaklık istemez 75-80F uygun sıcaklıktır.Sadece ve sadece su temiz ise Ph ve sertlik önemsizdir,yumuşak ve ekşi(asidik)su muhtemelen en iyi ortamdır.Balıklar doğduğu suda büyürse suyun aynı türünde üreyeceklerdir.
Piranhalar temelde çöpçülerdir.Onlar et yer,balık avlar ve hacimli olan hemen hemen her şeye saldırırlar.Balıklara 5cm’den sonra pul yem vermeyin ama gelişimi hızlandıran balık pelletleri verilebilir.Büyüdükleri zaman ise balıklarınıza beyaz fareleri ve büyük akvaryum balıklarını sunabilirisiniz.
Balıklarının diyetini bu şekilde ayarlayan kişiler balıkları için en iyisini yapar ama etraflarındaki bu tip beslemeye alışık olmayan kişilerden tepki alabilirler.Bu arada hayvanat bahçelerinin çoğunda yılanlar temel diyet olarak beyaz farelerle beslenir.
Dişi canlı renklere sahip olduğu ve tombullaştığı zaman yumurtlayacağı büyük tanka aktarın,çünkü dişinin bulunduğu ortama alışması için daha çok zamana ihtiyacı vardır.Tankınızın merkezine ince yapraklı bitkilerden bir kitle yapın hatta bazı büyük taşlar ekleyin.Dişi balık bir,iki gün tankı araştırdıktan sonra yanına koyacağınız arkadaşı için hazırdır.Tanka birkaç küçük akvaryum balığı atılmalıdır,çünkü piranhaları bu saatten sonra aç görmek istemeyiz.Eğer aç kalsalardı birbirlerine saldıracaklardı şimdi ise rahatça beslenecekler.
Erkek minimum iki veya üç gün sonra tanka eklenir.Erkek balık dişiyi yavaşça çembere alır ve artan renklerini göstermeye başlar,balık bu döneminde siyah yanar döner bir renk alır.
Erkek balık dişiyi kovalamaya başlar burada tankın yeteri kadar büyük olması çok önemlidir eğer tank yeteri kadar büyükse balıklar eş tutar ve yer belirlerler,bu belirlenen yer genellikle bitkinin üzeridir,sonra dişi ve erkek balık yan yana gelerek devamlı olarak birbirlerine vururlar.Erkek dişinin anal yüzgecine sertçe vurur ve yumurtaları bitkinin üzerine fışkırtır.
Piranhaların diğer characinsler gibi davranarak yumurtaları yemeleri veya terk etmeleri beklenebilir ama böyle olmaz piranhalar yumurtalarını çok dikkatli bir şekilde denetlerler.
Piranhalar yumurtalarının üzeri örtülmemesi için onlarla cichlidler gibi oynar bunu yapan başka bir characins yoktur.Ebeveynler yumurtalarını korur ve bu dönemde onların yanına gelecek her şeye gaddarca saldırır(Ben kurşun kalem kalınlığında bir değneği suya soktum ve balık çubuğu ısırdığı gibi ortadan ikiye kırdı.)Yumurtalar 56saatte kırılır,bebekler hala aynı bölgede tutulur ve korunur.
Venezuela’dan yakaladığım bir piranhayı ortadan aşağıya doğru kestim iç organlarının büyüklüğü şaşırtıcıydı.Piranhalar venezuela’lı yerlilerin çoğu tarafından yenir.İç organlarının tam ortasında büyük bir organ vardır bu organ yumurtalarla doldurulan bir yumurtalıktır.
Yavrular yumurtlamadan bir hafta sonra serbest yüzmeye başlarlar.Ebeveynleri yumurtladıktan sonra herhangi bir zaman tankdan çıkartılabiliriz,ama bu balıklar yumurtalarını yemez en azından yavrular serbest yüzene kadar tankda durmalıdırlar.
Yavrular yeni kırılan salamura karidesi ile beslenebilir(artemia sanırım),Balıklar özgür yüzmeye başladıktan sonra iyi beslenirse bir ayda bir inçten uzun ve günde bir düzine süs balığı yiyecek kadar yetenekli olacaklardır.
Eğer alınan yumurtan fazlaysa 7500balığa sahip olabilirisin,özgür yüzmeye başladıklarında 6000’ini kurtarmak mümkündür,ama canlı gıdaların hangisi böyle bir kümeyi beslemek için uygundur?İlk haftalarında salamura karides,lepistes ve bazı küçük karidesler verilir.Bir ay sonra sığır ve kuzu yüreği verilebilir.Balıkların aç olmasına izin verilmemelidir yoksa hemen birbirlerini yemeye başlarlar,Büyüme evresinde 100 üzeri balık kardeşleri tarafından yenir ve çoğunun kuyruk ve anal yüzgeçleri zarar görür.
Bazı piranha besleyicileri piranhaların ilk olarak yüzgeçlere saldırmasının yanı sıra birbirlerinin gözlerine saldırmaya büyük bir eğilimleri olduğunu rapor etmiştir.
Piranhaları satana kadar onları depolayacak bir yere ihtiyaç duyulur ve çocuk havuzunu avantajı burada belli olur bu havuzlar bu iş için çok uygundur.
Balıklar ne olursa olsun yerel nehir veya göllere atılmamalı,eğer atılması gereken bir durum olsa bile mutlaka ölü olduklarından emin olunmalı.


Çeviri:Tolga ERENER

Elimden geldiğince çevirmeye çalıştım kusurlarım varsa affola.

Kaynak yazı:

http://www.angelfire.com/biz/piranha038 ... g_red.html

Tolga çeviri çok güzel olmuş. Sıkılmadan okunabilecek iyi bir kaynak. Teşekkürler.

Rica ederim Okan abi elimden geldiğince çevirmeye çalıştım inşallah olmuştur.

10 numara olmuş. Ellerine sağlık.

Sağol Caner abi.

Elinize sağlık

Eline sağlık Tolga.
Yazının içerisine orjinalindeki gibi fotoları kaynak belirterek koyabilirsen, görselliği de arttıracaktır.

Sağol Kadir
Sağol Barış abi koymayı düşündüm ama gecikmesin diye koymamıştım bundan sonrakilere resimde eklerim.

Tolga çok güzel olmuş, eline sağlık.

Eline sağlık tolga , başlığı uygun yere resimlerle beraber alır düzenleriz.

Sağol Burak abi.
Sağol Mirsat abi resimlerini siz ekliycekseniz ben sadece çevirilerini yapıyorum.

Resimleri Eklemedim , eklemeden daha iyi bir konu anlatımı oldu. Resimler konuya çok bir şey katmıyor. Ve çok kalitesiz. Hariçten daha iyi üreme resimleri ekleyebiliriz.

Bu kaynakla üretimde olan arkadaşlarımız biraz daha aydınlandı emeğine teşekkür ederim aydınlatıcı bilgiler.

Ellerine sağlık tolga abi çok bilgili paylaşım olmuş.

Teşekkürler,faydalı olduysa ne mutlu.Sağol İbrahim.